آندومتریوز شرایطی است که در آن بافت داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند. لایه داخلی رحم آندومتریوم یا بافت آندومتر نام دارد. رشد دیواره داخلی رحم در فضایی بیرون از رحم، آندومتریوز نام دارد. احتمال بروز این بیماری در تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، روده و نواحی اطراف رحم زیاد است. علائم دقیقی برای این بیماری تعریف نشده است زیرا بسیاری از علائم آندومتریوز مشابه با سایر اختلالات و یا بی علامت است.
علت
آندومتریوز علت مشخصی ندارد. فاکتورهای ژنتیکی به نظر می‌رسد در ایجاد آندومتریوز نقش دارد. بیشترین علت آندومتریوز، جریان عقب‌گرد خونریزی قاعدگی است. به این ترتیب بافت حاصل از فروریزی آندومتر که باید از بدن خارج شود، به جای خروج از بدن در لوله‌های فالوپ یا سایر بخش‌های ناحیه لگن وارد می‌شود.
آندومتریوما:
اگر این بافت رحمی در تخمدان رشد کند، منجر به تشکیل کیست‌هایی پر از خون و عفونت می‌شود که به آن کیست شکلاتی یا آندومتریوما می‌گویند و در صورتی که پاره شود و محتویات آن وارد شکم شود مشکلات بسیار جدی برای بیمار ایجاد می‌کند.
در صورت وقوع علائم زیر حتما با متخصص زنان خود مشورت کنید:
- خونریزی‌های سنگین قاعدگی
- وجود کرامپ یا درد شدید قبل و حین پریودها
- درد در حین ادرار و در طول پریود
- احساس درد در حین نزدیکی
- درد در شکم، کمر یا رکتوم
- مشکلات مرتبط با ناباروری
- وقوع علائم و مشکلات گوارشی (اسهال، یبوست، وجود خون در مدفوع به ندرت، حرکات دردناک روده)
راه‌های تشخیص:
- معاینه فیزیکی و معاینه لگن
- سابقه خانوادگی فرد
- سونوگرافی
- آزمایش خون
- جراحی لاپاراسکوپی
هیچ راهی برای پیشگیری از آندمتریوز وجود ندارد. شرایط ممکن است به طور موقتی از بین بروند با:
- کاهش چربی بدن
- ورزش منظم
- بارداری
- قرص ضدبارداری
درمان:
درمان قطعی آندومتریوز شناخته‌شده نیست اما گزینه‌هایی برای کنترل درد و درمان ناباروری ناشی از آندومتریوز وجود دارد. تعیین نوع درمان آندومتریوز به فاکتورهایی مانند سن بیمار، شدت علائم، شدت بیماری، و تمایل برای بچه‌دار شدن بستگی دارد. استفاده از داروهای هورمونی سبب می‌شود تخمدان‌ها دیگر استروژن تولید نکنند و به این ترتیب به عدم تخمک‌گذاری منجر می‌گردد و سرعت رشد تودهای آندومتریوز کاهش می‌یابد.
دانازول و ترکیبات هورمونی تزریقی، منجر به توقف پریودها می‌شود. عوارض جانبی مانند گرگرفتگی یا خشکی واژن ناشی از این دارو، شبیه به یائسگی است. داروی دانازول که در درمان آندومتریوز استفاده می‌شود منجر به بروز آکنه و رشد موهای زائد می‌گردد. مصرف قرص استروژن، احتمال وقوع عوارض جانبی را کاهش می‌دهد.
در موارد شدید هیستروکتومی انجام می‌شود.
