شناخت آناتومی تخمدان
تخمدان عضوی است که در سیستم تولید مثل زنان وجود دارد و وظایف متعددی مانند تولید هورمون‌ها برای قاعدگی، باروری، تولید و نگهداری از تخمک‌ها را بر عهده دارد. وقتی تخمک آزاد می‌شود، از لوله رحمی به سمت رحم حرکت می‌کند، جایی که ممکن است توسط اسپرم بارور شود. در هر طرف بدن یک تخمدان وجود دارد.
تخمدان کجا قرار دارد؟
زنان دارای یک جفت تخمدان هستند که توسط رباط پهن، زیر لوله‌های رحمی (فالوپ)، کنار رحم، در دو طرف و پایین شکم قرار گرفته‌اند. رنگ تخمدان‌ها مایل به سفید است و در کنار دیواره جانبی رحم در منطقه‌ای به نام حفره تخمدانی قرار دارند. حفره تخمدانی ناحیه‌ای است که توسط شریان ایلیاک خارجی و در مقابل حالب و شریان ایلیاک داخلی محدود می‌شود.
لایه‌های تخمدان:
- کورتکس: حاوی فولیکول‌ها است.
- اپی تلیوم: سطحی‌ترین و بیرونی‌ترین لایه سلولی تخمدان
- مدولا: حاوی شریان‌ها و اعصاب تخمدان
- هیلوم: حاشیه نواحی ورود و خروج عروق و اعصاب
چرخه تخمک‌گذاری شناخت آناتومی تخمدان
عملکرد تخمدان چگونه است؟
معمولاً تخمک‌گذاری در یکی از دو تخمدان انجام می‌شود که در هر چرخه قاعدگی تخمک آزاد می‌کند.
در سن بلوغ، ترشح و تولید هورمون‌های تخمدان افزایش پیدا می‌کنند و خصوصیات جنسی ثانویه مانند تغییر ویژگی‌های فیزیکی، در پاسخ به هورمون‌ها آغاز خواهند شد. تخمدان از زمان بلوغ تغییر ساختار و عملکرد می‌دهد و همانطور که گفته شد، از آنجا که تخمدان‌ها قادر به تنظیم هورمون‌ها هستند، در بارداری و باروری نیز نقش مهمی دارند.
فولیکول تخمدان توده‌ای کروی شکل در تخمدان زنان است. طی دوره قاعدگی، یک یا چند فولیکول رشد می‌کنند، سپس سوراخی در آن‌ها ایجاد و از آن تخمک به بیرون رها می‌شود. در هر فولیکول یک تخمک وجود دارد. لایه‌های تشکیل‌دهنده فولیکول عبارتند از:
- «لایه فیبرو وسکولار» (Fibrovascular Coat): کپسولی که اطراف فولیکول را می‌پوشاند و از طریق عروق خونی اطراف خود با لایه استرومای تخمدان در ارتباط است.
- تخمک: سلول جنسی
- «لایه گرانولوزا» (Granulosa Membrana): چندین لایه سلولی که در داخلی‌ترین بخش دیواره فولیکول قرار دارند و از بافت اپی‌تلیالی (بافت پوششی) تخمدان منشأ گرفته‌اند.
- «لایه تکا» (Theca): دارای دو لایه خارجی و داخلی است.
در هر تخمدان نوزاد دختر هنگام تولد، ۴۰۰ هزار فولیکول وجود دارد.
تخمدان‌ها دو گروه از هورمون‌های جنسی به نام پروژسترون و استروژن را تولید و آزاد می‌کنند. این هورمون‌ها برای کمک به تکوین و پیش‌برد خصوصیات جنسی زن در دوران بلوغ و باروری، همگام با هم کار می‌کنند همچنین تخمدان‌ها، قبل از زایمان هورمون ریلکسین را آزاد می‌کنند.
