استفاده از پرده آمنیون در درمان آندومتر نازک

استفاده از پرده آمنیون در درمان آندومتر نازک

تعریف پرده آمنیون

غشای آمنیوتیک انسانی (HAM) یک لایه نازک نیمه شفاف است که به طور طبیعی برای محافظت و تغذیه جنین طراحی شده است. از نظر هیستومورفولوژیکی، از درون به بیرون شامل پنج لایه است: 1) تک لایه اپیتلیال، 2) غشای پایه ضخیم، 3) لایه استرومایی فشرده، 4) لایه فیبروبلاست با چیدمان شل و 5) لایه اسفنجی از موسین‌های متراکم که رابط بین آمنیون و کوریون را تشکیل می‌دهند.

فاکتورهای رشد

اپیتلیوم آمنیوتیک متشکل از انواع کلاژن I، II و V، فاکتور رشد اپیدرمی (EGF)، فاکتور رشد کراتینوسیت (KGF)، فاکتور رشد هپاتوسیت (HGF) و فاکتور رشد پایه فیبروبلاست (bFGF)، TGF  PDGF ,VEGF است. غشای پایه آمنیوتیک یک متوالی پیوسته از ماتریکس خارج سلولی تخصصی است که حاوی چندین فاکتور زیست فعال مانند کلاژن نوع III، IV، V و VII، فیبرونکتین‌ها، لامینین‌ها، انتاکتین و گلیکوزآمینوگلیکان‌ها (GAGs) است.

EGF (epidermal Growth Factor): ارتقای رشد سلول، تمایز و ترمیم بافت اپیتلیال

TGF (Transforming Growth Factor beta): تنظیم رشد سلولی، تمایز، پاسخ ایمنی و نقش در ترمیم بافت و پروسه ضد التهابی

FGF (Fibroblast Growth Factor): تحریک تکثیر فیبروبلاست، کمک به بازسازی بافت، ترمیم زخم و رگزایی

PDGF (Platelet-Derived Growth Factor): ارتقای رشد سلولی و کمک به ترمیم زخم و بازسازی بافت

VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor): ارتقای آنژیوژنز ، تشکیل عروق خونی جدید، تامین مواد مغذی و اکسیژن لازم برای ترمیم بافت

KGF (Keratinocyte Growth Factor): تنظیم مهاجرت و تمایز سلول‌ها و محافظت در شرایط استرس

HGF (Hepatocyte Growth Factor): نقش اساسی در رشد کبد جنین و جفت و در مهاجرت سلول‌های پیش ساز میوژنیک

تعریف آندومتر

آندومتر یک بافت انسانی منحصر به فرد با توانایی فوق‌العاده برای انجام یک چرخه تنظیم‌شده هورمونی است که شامل ریزش، خونریزی، ترمیم بدون زخم و بازسازی در طول چرخه تولید مثل زنان می‌شود. ترمیم و بازسازی دوره‌ای آندومتر به صورت تغییراتی در اپیتلیال شدن آندومتر، بازسازی غدد و عروقی شدن ظاهر می‌شود. مکانیسم‌ها شامل التهاب، انعقاد و تعادل سیستم فیبرینولیتیک است.

tyle=”color: #ffffff;”>استفاده از پرده آمنیون در درمان آندومتر نازک

فازهای رحم

آندومتر پویایی بالایی از خود نشان می‌دهد و گردش سلولی مداوم را در طول دوره تولید مثل حفظ می‌کند. یک چرخه را می‌توان به فاز قاعدگی، فاز پرولیفراتیو و فاز ترشحی تقسیم کرد.

• در طی مرحله قاعدگی، آندومتر به صورت تکه تکه دچار ریزش می‌شود که همراه با خونریزی است. چرخه قاعدگی و ترمیم و بازسازی آندومتر پایدار در زنان در سنین باروری، رشد فولیکول‌های تخمدان، تخمک‌گذاری و تشکیل جسم زرد با ترشح چرخه‌ای استروژن و پروژسترون همراه است که در نهایت باعث ریزش چرخه‌ای آندومتر و خونریزی می‌شود. مراحل تکثیر و ترشحی به ترمیم آندومتر و ترشح تخمک اختصاص دارد. این فرآیندهای ترمیم و بازسازی با تغییرات چرخه‌ای در اندومتر زنانه همراه است. فرآیند بازسازی شامل اپیتلیال شدن آندومتر، بازسازی غدد و عروق می‌شود.
• فاز پرولیفراتیو که به عنوان فاز فولیکولی نیز شناخته می‌شود، معمولاً به عنوان زمان از آغاز دوره قاعدگی تا تخمک‌گذاری تعریف می‌شود و مربوط به دوره رشد سریع فولیکولی در طی دوره ی بازسازی است. رشد سریع فولیکولی در این مرحله با افزایش ترشح استروژن به طوری که اندومتر مورد آسیب در طول قاعدگی به تدریج ترمیم می‌شود، رشد می‌کند و ضخیم می‌شود. در همان زمان، تعداد غدد افزایش می‌یابد، و شریان‌های مارپیچی بلند و بزرگ می‌شوند و همچنین خم می‌شوند. ترمیم در مرحله تکثیر به طور جدایی ناپذیری با استروژن، سلول‌های بنیادی و غدد مرتبط است.
• فاز ترشحی به عنوان فاز لوتئال نیز شناخته می‌شود. معمولاً به عنوان دوره‌ای از زمان پس از تخمک گذاری تا شروع دوره قاعدگی بعدی تعریف می‌شود. در این مرحله، جسم زرد که پس از تخمک گذاری تشکیل می‌شود، مقادیر زیادی پروژسترون و استروژن ترشح می‌کند و ضخامت آندومتر بیشتر می‌شود. در مقابل، عملکرد ترشحی آندومتر افزایش می‌یابد.

نقش پرده آمنیون در ترمیم آندومتر نازک

• بازسازی جزئی یا کامل آندومتر رحم با استفاده از ماتریکس خارج سلول ECM به عنوان داربست  مبتنی بر یک استراتژی درمانی برای ناباروری رحم به دلیل عملکردی و یا ساختاری است.
• دارا بودن فاکتورهای رشد و کمک به تحریک رشد سلولی به ویژه سلول‌های آندومتر
• تغذیه سلول‌ها توسط فاکتورهای رشد
• کمک به تسریع فرایند تجدید سلولی در آندومتر
• داشتن فاکتورهای ضدالتهابی مانند TGFدر نتیجه کمک به کاهش التهاب
• غشای آمنیوتیک، به عنوان یک ECM عالی، می‌تواند چسبندگی سلولی را افزایش دهد، مهاجرت و تکثیر را تقویت کند، آپوپتوز را مهار کند و ترمیم آندومتر را تقویت کند.
• پس از قرار گرفتن مجدد نیازی به درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی نیست و حداقل نگرانی‌های اخلاقی را دارند.

بسیاری از ویژگی‌های مفید hAM، از جمله در دسترس بودن، هزینه کم و سادگی جداسازی، آن را به یک ماده زیستی مناسب در تحقیقات مهندسی بافت، به‌ویژه در پوست و سایر بافت‌های نرم تبدیل می‌کند. علاوه بر این، hAM دارای خواص بیولوژیکی عالی، از جمله عملکردهای ضد باکتریایی، ضد اسکار، تعدیل گر، عملکردهای رگ زایی مشروط به محل، و ایمنی زایی کم است. بنابراین، به طور گسترده در مهندسی بافت و پزشکی احیا کننده، مورد استفاده است.

فاز مناسب برای ترمیم آندومتر نازک

فاز پرولیفراتیو چرخه رحم به طور کلی برای درمان اندومتر نازک با مداخلاتی مانند استفاده از غشای آمنیوتیک مناسب‌تر در نظر گرفته می‌شود. این مرحله که پس از قاعدگی اتفاق می‌افتد، شامل ضخیم شدن پوشش آندومتر در آماده سازی برای لانه گزینی بالقوه است. این فاز در مرحله فولیکولی دوره رحمی و قبل از تخمک‌گذاری و بعد از قاعدگی قرار دارد که دیواره رحم در حال بازسازی مجدد و افزایش ضخامت است و همچنین هورمون‌های جنسی مخصوصا استروژن افزایش می‌یابند که می‌توانند به تنظیم ضخامت آندومتر کمک کنند و در این مدت رحم برای تخمک‌گذاری آماده می‌شود. فاکتور رشد اندوتلیال عروقی عمدتاً در طی مراحل پرولیفراتیو و قاعدگی بیان می‌شود که با نگهداری و تشکیل عروق میکرو و بازسازی بافت آندومتر مرتبط است.

استفاده از پرده آمنیون در درمان آندومتر نازک

منابع:

https://doi.org/10.3389/fbioe.2022.1067480

https://doi.org/10.3389/fbioe.2022.861496

https://doi.org/10.3390/ijms24087605

https://doi.org/10.1002/mco2.425

https://doi.org/10.3389/fbioe.2022.861496

https://doi.org/10.1016/j.exer.2023.109471